جهت یابی_ مقاله نخستین (مقدمه و جهت یابی با استفاده از خورشید)

سلام  

گشت و گذار در طبیعت و یا حتی امداد رسانی در شرایط بحران بدون دانستن مسیر حرکت ممکن نیست! 

برای طبیعت گردی باید بدانید به کدام سو می روید. اگر گم شدید باید بتوانید حتی با کمترین تجهیزات مسیر خانه را پیدا کنید. در امداد رسانی هم گاهی پیش می آید که یک امدادگر نیاز به پیدا کردن جهت و مسیر کند. 

بدون دانستن جهت، یک طبیعت گردی دلنشین می تواند به مرگ ختم شود و یا یک امدادرسانی با تلفات روبرو شود.

بنابراین یکی از توانایی های پایه برای یک پیشتاز جهت یابی است.  

در بین منابع موجود در اینترنت مقالات بسیار زیادی درباره ی جهت یابی پیدا خواهید کرد که البته خواندنشان ضرری ندارد. 

اما در اینجا سعی بر آن است که روش های مرسوم با گویشی روان برای شما گردآوری و یا تولید شود. 

جهت یابی مطابق منابع سازمان دانش آموزی شامل دو جزوه است که در پستی جداگانه خدمتتان ارائه خواهد شد. 

جهت‌های اصلی و فرعی  

جهت‌های جغرافیایی، که شمال با رنگ قرمز مشخص شده

اگر رو به شمال بایستیم، سمت راست‌ما خاور(مشرق)، سمت چپ‌مان باختر(مغرب) و پشت سرمان جنوب است. این چهار جهت را جهت های اصلی می‌نامند. بین هر دو جهت اصلی یک جهت فرعی وجود دارد. مثلاً نیمسازجهت‌های شمال و خاور، جهت شمالِ خاوری (شمالِ شرق) را مشخص می‌کند.

با دانستن یکی از جهت‌ها، بقیهٔ جهت‌ها را می‌توان به سادگی مشخص نمود. مثلاً اگر به سوی شمال ایستاده باشید، دست راست شما شرق، دست چپ شما غرب، و پشت سر شما جنوب است.

روش‌های جهت‌یابی

برخی روش‌های جهت‌یابی مخصوص روز ، و برخی ویژهٔ شب اند. برخی روش‌ها هم در همهٔ مواقع کارا هستند. توجه شود که:

• بسیاری از این روش‌ها کاملاً دقیق نیستند و صرفاً جهت‌های اصلی را به صورت تقریبی مشخص می‌کنند. برای جهت‌های دقیق باید از قطب‌نما استفاده کرد، و میل مغناطیسی و انحراف مغناطیسی آن را هم در نظر داشت.
• آن‌چه گفته می‌شود اکثراً مربوط به نیمکره شمالی است؛ به طور دقیق‌تر، بالای ۲۳٫۵ درجه (بالایمدار راس السرطان). در نیم‌کره جنوبی در برخی روش‌ها ممکن است جهت شمال و جنوب برعکس آن‌چه گفته می‌شود باشد.

روش‌های جهت‌یابی در روز  

جهت‌یابی با سمت خورشید  

۱- خورشید صبح تقریباً از سمت خاور(شرق) طلوع می‌کند، و شب تقریباً در سمت باختری(غرب) غروب می‌کند.

• این مطلب فقط در اول بهار و پاییز صحیح است؛ یعنی در اولین روز بهار و پاییز خورشید دقیقاً از شرق طلوع و در غرب غروب می‌کند، ولی در زمان‌های دیگر، محل طلوع و غروب خورشید نسبت به مشرق و مغرب مقداری انحراف دارد. در تابستان طلوع و غروب خورشید شمالی‌تر از شرق و غرب است، و در زمستان جنوبی‌تر از شرق و غرب می‌باشد. در اول تابستان و زمستان، محل طلوع و غروب خورشید حداقل حدود ۲۳٫۵ درجه با محل دقیق شرق و غرب فاصله دارد، که این خطا به هیچ وجه قابل چشم پوشی نیست. در واقع از آن‌جا که موقعیت دقیق خورشید با توجه به فصل و عرض جغرافیایی متغیر است، این روش نسبتاً غیردقیق است.

۲- در نیمکره شمالی زمین، در زمان ظهر شرعی خورشید همیشه دقیقاً در جهت جنوب است و سایهٔ اجسام رو به شمال می‌افتد.

• ظهر شرعی یا ظهر نجومی در موقعیت جغرافیایی شما، دقیقاً هنگامی است که خورشید به بالاترین نقطه خود در آسمان می‌رسد. در این زمان، سایهٔ شاخص به حداقل خود در روز می‌رسد، و پس از آن دوباره افزایش می‌یابد؛ همان زمان اذان ظهر.

برای دانستن زمان ظهر شرعی می‌توانید به روزنامه‌ها مراجعه کنید یا منتظر صدای اذان ظهر باشید. ظهر شرعی حدوداً نیمه بین طلوع آفتاب و غروب آفتاب است. 

۳- حرکت خورشید از شرق به غرب است؛ و این هم می‌تواند روشی برای یافتن جهت‌های جغرافیایی باشد.  

یعنی چنانچه در نیمروز اول (از صبح تا پیش از ظهر) طوری بایستید که دست راست شما به سمت خورشید باشد. 

در اینصورت، سمت راست شما خاور(مشرق)؛ سمت چپ شما باختر(مغرب)؛ روبه روی شما شمال و پشت سر شما جنوب خواهد بود.